Toscane

In het midden van Italië, aan de westkust langs de Tyrrheense Zee, ligt een van de mooiste plekjes op aarde: Toscane. Het kent een rijke geschiedenis en daarmee gelukkig ook een indrukwekkende culinaire traditie waarin wijn uiteraard een vooraanstaande rol vervult.

Chianti is het beroemdste wijngebied van Toscane. Het ligt grofweg tussen de steden Florence en Siena. De wijn uit Chianti was lange tijd vrij eenvoudig en soms zelfs dun en schraal. In de jaren ’80 dreigde de herkomstbenaming DOCG Chianti zijn waarde zelfs geheel te verliezen. Het tij keerde gelukkig ten goede. Onder aanvoering van producenten uit het centrale en van oudsher beste deel van het gebied, Chianti Classico, werd besloten de regelgeving te moderniseren. Een van de wijzigingen in de productievoorschriften was de opheffing van de verplichte toevoeging van een kleine hoeveelheid witte druiven die ooit was ontstaan uit pure armoede. Tegelijk kregen wijnmakers de mogelijkheid om naast regionale druivenrassen een klein percentage niet-traditionele variëteiten voor hun Chianti te gebruiken. Dus kon de autochtone sangiovese – vaak aangevuld met de al even autochtone canaiolo – ineens worden aangevuld met internationale druiven als cabernet sauvignon, merlot en syrah.

Maar Toscane biedt meer wijn dan alleen Chianti. Het schilderachtige dorpje Montalcino in de provincie Siena bijvoorbeeld, is herkomstgebied voor de bijzondere Brunello di Montalcino. Deze wijn was tot ver in de twintigste eeuw nog een curiosum omdat de productie in handen lag van één enkele familie. Pas in 1960 begonnen meer wijnmakers dit type wijn te maken en verveelvoudigde de aanplant van brunello, een plaatselijke kloon van de sangiovese. Veelzeggend genoeg is het feit dat twintig jaar later – in 1980 – Brunello di Montalcino de eerste Toscaanse wijn werd met een DOCG-status.

De omgeving van Montalcino, ruim 100 kilometer ten zuiden van Florence, heeft een klimaat dat wat afwijkt van dat in Chianti. Het is warmer en droger, met ’s nachts een goede afkoeling. Daardoor zijn Brunello’s volle en krachtige wijnen met soms wel 14% alcohol, bij uitstek geschikt om lang te rijpen.

Een speciale plek binnen Toscane neemt het kustgebied Maremma in, met Bolgheri als epicentrum. Deze streek was in de jaren dertig nog een moerasachtig gebied. De wat hoger gelegen delen bleken echter ideaal voor wijnbouw. En aangezien Maremma een wijntraditie ontbeerde, gaf dat producenten de vrijheid om wijnen te maken naar eigen inzicht. Dat resulteerde in een wijnstijl die overwegend ‘internationaal’ is, maar met een onmiskenbaar Italiaans karakter: de zogenaamde Super Tuscan. Dit kunnen wijnen zijn gemaakt van Bordeauxdruiven of van bijvoorbeeld Rhônedruif syrah, al dan niet in combinatie met traditionele Toscaanse druivenrassen. Veelal genieten deze Super Tuscans een grote reputatie en zijn ze commercieel zeer succesvol.

Rode wijn is dan ook waar Toscane wereldberoemd om is. De witte wijnen zijn echter ook zeer smakelijk en worden gemaakt van onder andere vernaccia, trebbiano en vermentino en in toenemende mate ook van internationale rassen waaronder chardonnay.